(Bismillahirrahmanirrahim)
(her şeye) Yaratılmışlara sonsuz ve sınırsız lütuf, ihsan, rahmet bahşeden, rahmetiyle sayısız nimetler ihsan eden, merhameti ve rahmeti bol, kulluk edilmeye layık tek ilah Allah'ın ismi ile (yardımıyla) (başlanır)
\Aynı zamanda müşriklerin bir işe başlarken Allah yerine kendi ilahlarının adlarını zikretmelerine nispettir\
ZARİYAT = Esip savuran rüzgarlar
60 Ayet -/Kainatı var eden yüce kudret/
----- Mekke döneminin son yıllarında vahyedilmiştir. Hesap günü uyarısıyla başlar ve tevhidin gerekçeleri anlatıldıktan sonra, geçmişte peygamberlere karşı olumsuz tavırları sebebiyle helak edilen toplumlardan örnekler verilerek müşriklere uyarılarda bulunulur. Allah'ın insanlardan kulluk istemesinin, insanların kendi yararlarına olduğu vurgusu dikkat çekicidir. -----
(bkz.Hasan Elik & Muhammed Coşkun, İndirildiği dönemin ışığında Kur'an tefsiri)
HESAP GÜNÜ
1-Andolsun, savurarak esip dağıtan rüzgarlarla
2-Yağmur yükünü taşıyan bulutları
3-Gökyüzünde dolaştıran
4-Yağmuru değişik bölgelere taksim ettiren yüce kudret Allah'tır.
5-Hesap günü uyarıları kesinlikle doğrudur.
6-Hesap günü muhakkak gelecek ve herkes hesaba çekilecektir.
-----Ey kıyamet ve ahiret uyarısını alaya alan müşrikler! Yaşadığınız şu kainatın muazzam düzeni; Bulutları sürükleyip bir araya toplayan, onları çekip çeviren, gökyüzünde dolaştıran ve böylece yağmuru değişik bölgelere taksim ettiren rüzgarları var eden (bkz.Zemahşeri) yüce kudret Allah'a aittir. O'nun elçisi Muhammed'in sizlere yaptığı kıyamet ve hesap günü uyarıları kesinlikle doğrudur. Hesap günü muhakkak gelecek ve herkes yaptıklarından dolayı hesaba çekilecektir. -----
7-Muhteşem bir güzellikte yarattığımız (bkz.Taberi) gökyüzüne andolsun ki
8-Sizler elçimiz Muhammed hakkında (bkz.Zemahşeri) hala kararsızlık içerisindesiniz. Onu bazen sihirbaz, bazen şair, bazen de mecnun olarak niteliyorsunuz.
9-Ahiret günü hesap verme inancından yüz çeviren çevirene
10-Bu sorumsuz ve tutarsız tavrınız ne kadar çirkin! (bkz.Zemahşeri)
11-Kendisine hesap günü uyarısı yapıldığında -sizin gibi-
12-"Ne zamanmış o gün?"
13-Diye alay eden kimseler bilmelidir ki alaya aldıkları gün geldiğinde, onlar cehennem ateşine sokulacaklar ve kendilerine;
14-"İşte alaya aldığınız o gün bugündür! Şimdi o alaycılığınızın karşılığı olarak tadın bakalım azabı!" denecektir.
MÜMİNLERİN ÖZELLİK ve ÖDÜLLERİ
15-Buna mukabil Muhammed'in peygamberliğine iman eden ve onun tebliği ettiği ilahi emirlere uygun olarak yaşayan müminler, bahçelerde pınar başlarında
16-Rablerinin kendilerine vereceği muhteşem cennet ödülünü alacaklardır. Çünkü onlar dünya hayatında hep Allah'a itaat etmiş
17-Gece uykularından kısıp ibadet etmiş
18-Seher vakitlerinde dua ve istiğfarda bulunmuş
19-Sahip oldukları malları, isteyen veya istemeyen ayrımı yapmadan yoksul kimselerle paylaşmışlardı.
20-Kesin bir fikir sahibi olmak isteyenler için yaşadığınız şu yeryüzünde belgeler var
21--göremiyor musunuz?- Bizzat kendi yaratılışınızda
22-Size rızık sağlayacak olan yağmurların yağdığı gökyüzünde (bkz.Zemahşeri) Allah'ın yaratıcı kudretini ve dolayısıyla O'ndan başka hiçbir varlığın kulluk edilmeye layık olmadığını gösteren nice işaretler bulunmaktadır.
23-İşte bu muazzam gökyüzünün ve yeryüzünün yaratıcısına yemin olsun ki Muhammed'in size bildirdiği şeyler sizin konuşuyor ve düşünüyor olmanız kadar gerçektir.
İBRAHİM ve LUT KISSALARINDAN MÜŞRİKLERE DERSLER
24-Ey elçimiz Muhammed! İbrahim'in ikramını gören konukların bilgisi sana ulaşmıştı. Şirki terk etmedikleri takdirde ilahi azapla karşılaşacakları uyarısında bulunduğunda alaycı bir tavır takınan müşriklere ibret olmak üzere, İbrahim ve Lut peygamberlerle ilgili şu kıssayı anlat;
25-Lut kavmi, kendilerine gönderdiğimiz peygambere iman etmemek ve yaptıkları ahlaksızlıkları terketmemekte ısrar edince onlara ilahi azabı uygulayacak olan elçilerimizi göndermiştik. Elçilerimiz Lut'a varmadan önce İbrahim'e uğramışlardı. İbrahim onları tanımamış, içeri buyur ederken kendi kendine, "Hayırdır inşallah! Bunlar da kim?" diye düşünmüştü. Onlar geldiklerinde "Selam" demişlerdi, İbrahim de, "Size de selam, tuhaf insanlarsınız" demişti.
26-Daha sonra eşine yemek hazırlatıp misafirlerine besili bir buzağı ikram etmiş
27-Fakat misafirlerin dana etinden yapılmış bu nefis yemeği yemediklerini görünce içine bir endişe düşmüştü. Acaba bunlar bana bir düşmanlık etmeye geldiler de onun için mi ikramımı kabul etmiyorlar diye düşünmüştü. (bkz.Zemahşeri)
28-Bunun üzerine elçilerimiz, "Korkma! Biz Allah'ın elçileri olan melekleriz, o yüzden yemiyoruz" demiş ve ona ileride bilge bir insan olacak olan bir evlat müjdelemişlerdi.
29-Bunu duyan karısı, şükran duygusunu ifade etmek üzere, "Demek benim gibi doğurganlıktan kesilmiş bir kadına çocuk nimeti verilecek!" diye çığlık çığlığa hayretini dile getirmişti.
30-Melekler ise, "Bu müjde rabbindendir, şaşırma! Çünkü Allah sonsuz bilgi ve hikmet sahibidir, her ne yaparsa en uygun olanı yapmış demektir" diye cevap verdiler.
31-Derken İbrahim onlara, "Peki, Allah sizi hangi görevle gönderdi?" diye sordu
32-Onlar da, "Bizler iflah olmaz Lut kavminin inkarcılarını cezalandırmak
33-Allah tarafından bir azap olarak onların üzerine pişmiş çamurdan yağmur gibi taş yağdırmak üzere gönderildik
34-Rabbine karşı haddi aşanlar için özel imal edilmiş taşlardan yağdıracağız" diye cevap verdiler
35-Orada mümin kim varsa onları dışarıya çıkarmaya giriştik
36-Ama biz o toplum içerisinde tek inanan aile olan Lut ailesinden başka hane bulamadık ve onları kurtarıp geri kalanı cezalandırdık.
37-İşte onların bu halleri Mekkeli müşrikler için ibrettir.
HELAK EDİLEN TOPLUMLARDAN DERSLER
38-Vaktiyle Firavun'a uyarıcı olarak gönderdiğimiz Musa peygamberin yaşadıkları da müşrikler için bir derstir. Nitekim Musa, peygamber olduğunu gösteren apaçık kanıtlarla gidip Firavun'u uyarmış
39-Fakat Firavun kendini beğenmiş bir şekilde tahtına kurulup, "Bu adam sihirbaz ya da mecnundur!" demişti. Musa'ya ve inananlara eziyetler edip onların peşine düşmüştü.
40-Ancak biz onu ve ordusunu denizde boğuverdik. Bir zamanların o güçlü Firavun'u denizde boğulurken pişmanlık içerisindeydi.
41-Ad halkı da kendilerine gönderdiğimiz Hud peygambere karşı benzer tavır takınmıştı
42-Ve onlara da, önüne gelen her şeyi kasıp kavuran bir rüzgar göndererek ilahi azabı tattırmıştık.
43-Semud halkı ise kendilerine gönderdiğimiz Salih peygamberi yalanlamış, onun bir imtihan vesilesi olarak iyi bakılmasını önerdiği deveyi boğazlayarak meydan okumuşlardı. Bunun üzerine onlara iman ve tövbe için üç gün süre verilmiş (bkz.Hud suresi 11/65)
44-Bu sürenin sonunda büyük bir sarsıntı ve yıldırımlar ile hepsi önce diz çöktürülüp ardından yere serilerek helak edilmişlerdi
45-Ne yerlerinden kımıldamaya güçleri yetmişti ne de ilahi azabı önlemeye!
46-Bu toplumların öncesinde yaşayan Nuh kavmi de benzer şekilde davrandıkları için ilahi cezaya maruz kalmışlardı. Bütün bunlar, Muhammed'in peygamberliğine bir türlü inanmayan müşrikler için bir derstir.
KAİNATTAN TEVHİT DELİLLERİ
47-Ey müşrikler! Gökyüzünü ellerimizle bina gibi yaptık. Biz bunu yapacak güçteyiz.
48-Allah'a ortak koştuğunuz varlıkların ne gibi özellikleri vardır? Allah, kudretiyle bütün evreni mükemmel bir şekilde yaratmış, yeryüzünü yaşamanız için en uygun şekilde düzenlemiştir.
49-Belki Allah'ı hatırlayıp ibret alırsınız diye, yeryüzünde dişili-erkekli çiftler halinde canlılar yaratıp orayı türlü nimetlerle donatmıştır.
İşte bütün bunlardan ibret alın ve
50-Sadece Allah'a kulluğa yönelin, Muhammed size gönderilmiş açık bir uyarıcıdır, onun sözüne kulak verin.
51-Başka varlıklardan medet umup onları Allah'a ortak koşmayın. Muhammed size gönderilmiş açık bir uyarıcıdır, onun sözüne kulak verin.
TARİH BOYUNCA MÜŞRİKLERİN TAVIRLARINDAKİ BENZERLİK
52-Ey elçimiz Muhammed! Nasıl sana sihirbaz ve mecnun diyorlarsa, senden önce gönderilen peygamberlere de aynı şeyi söylemişlerdir. Sanki bu müşrikler, daha önce helak edilen toplumlarla aralarında söz birliği etmiş gibi aynı tavrı sergilemektedirler.
53-Aslında tavırlarının aynı olmasının sebebi, hepsinin aynı taşkınlıkta ortak olmalarıdır. Çünkü hepsi, Allah'ın elçilerine inanmamak ve O'nun emirlerine itaat etmemekte birbirine benzemektedir.
Hz.PEYGAMBER'E MANEVİ DESTEK
54-Fakat sen onların bu tavırlarından dolayı sakın yılma! Müşriklerin iman etmemeleri senin suçun değildir. Onlar iman etmiyorlar diye sen kınanacak değilsin.
55-Ümitsizliğe kapılmadan tebliğ görevine devam et, çünkü bu mesajı tebliğ etmen sana iman edenler için çok önemlidir.
KULLUĞUN MANASI ve ÖZÜ
56-Melekler, Allah'ın kızlarıdır inancıyla onlardan medet umup bana ortak koşan müşrikler! Ruhani varlıkları da insanları da kulluğu sadece bana yapsınlar diye yarattım.
57-Hiçbirinizden beni doyurmanızı istemiyorum, sizin kulluğunuza da ihtiyacım yoktur, rızkınıza da!
58-Aksine hepinizin rızkını veren, sonsuz güç ve kudret sahibi olan benim!
Şu halde nasıl olur da başka varlıklardan medet umar ve onları bana ortak koşarsınız?
59-Doğrusu tevhit bu kadar açıkça ortada iken yine de şirk koşan zalimler, tıpkı geçmişte benzer şeyleri yapanların karşılaştığı azaplara hazır olsunlar! Artık elçimiz Muhammed'e "Nerede kaldı şu bizi tehdit ettiğin azap?" diye küstahça meydan okumasınlar! Onların da geçmişteki müşriklerin uğradığı türden bir azap payları bulunmaktadır. (bkz.Zemahşeri, Taberi)
60-Bunun dışında bir de onlar için ahiret azabı vardır ki vay o azaba maruz kalanın haline! (bkz.Taberi)
(Surelerin Türkçe özü için, Sayın Hasan Elik ve Sayın Muhammed coşkun hocalarımızın ilmine ve onların "İndirildiği Dönemin Işığında Kur'an Tefsiri - Tevhit mesajı" isimli muhteşem eseri ile Sayın Abdülaziz Bayındır hocam ile Sayın Hakkı Yılmaz hocalarımın ilimlerine minnettarım)
Diğer sureler için link;
